Raptularz impresjonistyczny [1]

      Na miłość boską, czy jestem w domu obłąkanych? - Vincent zatoczył się jak oślepiony w stronę jedynego krzesła, które tu stało. (...) Od 12 roku życia widywał jedynie obrazy ciemne i ponure; płótna, na których pociągnięcia pędzla były niewidoczne, wszystkie szczegóły starannie i gładko wypracowane(...). Obrazy, które śmiały się tu do niego wesoło ze ścian, były odmienne od wszystkiego, co kiedykolwiek widział (...). Obrazy te pławiły się w słońcu i pulsowały życiem. Obrazy baletnic za sceną - jaskrawa czerwień, zieleń i błękit rzucone lekkomyślnie tuż obok siebie. Odszukał nazwisko artysty - Degas. Potem był tu szereg pejzaży, sceny nad brzegiem rzeki, w których malarz pochwycił wspaniałą bujność traw pełnego lata i żar południowej godziny. Nazwisko artysty brzmiało: Monet. W setkach obrazów, które Vincent do tej pory widział, nie było tyle blasku, swobodnego oddechu ani woni, co w jednym jedynym z tych jaśniejących płócien. (...) Praca pędzla była bezwstydnie widoczna, każde pociągnięcie, każda kreska obnażona i niezatarta. Powierzchnia obrazu była gruba, głęboka, wibrująca. (...) dla tych malarzy powietrze było czymś uchwytnym - coś, co należało malować tak samo jak przedmioty.  I. Stone, Pasja życia

V. van Gogh, Gwiaździsta noc

Przyglądał się bacznie płótnu Van Gogha, po chwili pokręcił głową i westchnął.
- Niech mnie diabli wezmą, jeśli wiem, jak on to robił. Perspektywa jest całkiem błędna, a jednak to gra.
- Niby języki zielonego ognia, prawda? - powiedział Henryk przyglądając się rozwichrzonym cyprysom. - I wyobrazić sobie, że machał taką rzecz w kilka godzin! Słyszałeś, że przez te dwa miesiące, które spędził w Auvers, namalował blisko pięćdziesiąt płócien? A chciał być pointylistą! Biedny Vincent! P. La Mure, Moulin Rouge

Vincent namalował kosmos! W dole maleńkie, śpiące miasteczko, prozaiczne i sprowadzone do brył geometrycznych, a w górze dramatyczna walka komet (a może to tylko zabawa?), przyglądające się temu magicznie rozświetlone gwiazdy, spokojnie płynąca Droga Mleczna, księżyc, który przejął na chwilę rolę słońca... Zawsze myślę o tym obrazie w ten sposób i na chwilę przenoszę się w odległe galaktyki. A cyprys jakby chciał dosięgnąć nieba i uczestniczyć w tym wspaniałym spektaklu. Van Gogh zwykle malował to, co widział, przenosił na płótno swoje obserwacje. Zdaje się, że tylko w przypadku tego jednego obrazu pozwolił sobie na stworzenie bajkowego wręcz krajobrazu, który pomógł mu oddać pewien specyficzny nastrój.

C. Monet, Klif w Pourville

       Był to brzeg, któremu nieobce były tajniki burz szalonych i pogodnych nocy gwiaździstych. Na takich wybrzeżach panuje zawsze wielka samotność. Lasy nigdy nie znają takiej samotności. Wiecznie w nich coś szepcze i woła i pełne są wciąż radosnego życia... Ale morze - to potężna dusza, nieustannie skarżąca się na jakąś wielką, nie dającą się utulić boleść, zamkniętą w nim po wieczne czasy. Nigdy nie będziemy w stanie zgłębić tej nieskończonej tajemnicy, możemy tylko wędrować z uczuciem głębokiej czci i oczarowania po jej wąskim skraju. Lasy przemawiają do nas tysiącem głosów; morze zna tylko jeden głos, potężny, urzekający naszą duszę swą wspaniałą harmonią.
L. M. Montgomery, Wymarzony dom Ani

Znalazłem sale impresjonistów (...) i byłem oszołomiony niezmierzoną bujnością ich zieleni - tłum był tu gęsty, ale mogłem dostrzec znienacka sady, ścieżki ogrodowe, spokojną wodę, statki, majestatyczne łuki klifów Moneta. Szkoda, że te obrazy stały się ikoniczne, zmieniły melodię, której nucenie już wszystkich nas nudziło. Ale ilekroć stawałem blisko któregoś z tych płócien, tę starą melodię uciszał przypływ czegoś wielkiego - koloru będącego niemal muzyką, gęstej farby na powierzchni, przynoszącej naprawdę woń pastwisk i oceanu. E. Kostova, Łabędź i złodzieje

A. Renoir, Na tarasie

Renoir jest malarzem kobiet, na przemian uprzejmy i wzruszony, wyrafinowany i pełen prostoty, zawsze pełen elegancji, o niezwykłej wrażliwości oka i dotyku pieszczotliwym jak pocałunek.  Octave Mirbeau

Mój najukochańszy: V. van Gogh, Słoneczniki

Żółty kolor jest kolorem wybranym przez Boga; stworzył przecież żółte słońce. V. van Gogh

Inną wersję słoneczników widziałam w londyńskiej National Gallery. Stałam tam i wpatrywałam się w to dzieło i wcale nie miałam ochoty iść dalej, nie obchodziły mnie inne obrazy. Widać na nim każdy ruch pędzla, każde dotknięcie farbą płótna - to hipnotyzujące. Nie powinnam zaczynać zwiedzania od sali impresjonistów - potem już tylko przebiegałam wzrokiem po wszystkich "wylizanych" arcydziełach wieków wcześniejszych i marzyłam, żeby wrócić do mojego van Gogha.

ona nosi imię wysokiego słonecznika
który zakochany bardzo
odwraca wniebowziętą głowę
z tysiącem złotawych źrenic
w szerokie liście
rojem pszczół
opada słońce
więc dźwięczy
słonecznik
w niebiesko rzucony
złoto
a Van Gogh - który
istniał tylko w wyobraźni aniołów
sadzi go na płótnie
i przykazuje świecić
Halina Poświatowska  

C. Monet, Ogród w Montgeron

Obsesyjnie prześladuje mnie kolor. Jest moją radością i udręką.  C. Monet      

Nowi malarze pokazywali nie tylko blask słońca i zielone pola, lecz także śnieg dokonując rewolucyjnych osiągnięć w zimnym plenerze. Stała pełna pokory przed płótnami, którym w gazetach nie szczędzono obelg. Śnieg osiadający na ziemi ma w sobie płatki szarości. Ma też w sobie błękit, w zależności od światła, pory dnia, nieba; ma w sobie ochrę, a nawet brąz czy lawendę. Rok temu przestała już widzieć śnieg jako biały; pamięta niemal ten moment, kiedy to sobie uświadomiła, patrząc na ogród. E. Kostova, Łabędź i złodzieje

V. van Gogh, Cyprysy

Cyprysy(...) w liniach i proporcjach są piękne niczym egipski obelisk. A zieleń jest tak wyjątkowo szczególnym odcieniem. To czarna plama w oświetlonym słońcem krajobrazie, ale to jeden z najciekawszych czarnych odcieni, lecz nie znam drugiego, który byłby trudniejszy do uchwycenia. Tutejsze cyprysy trzeba widzieć na tle błękitu, a dokładniej mówiąc, w błękicie.  Vincent van Gogh

      Cyprysy stale przyciągają moją uwagę. Chciałbym zrobić z nich to, co uczyniłem ze słonecznikami. Dziwi mnie bowiem, że nikt nie malował jeszcze cyprysów tak, jak ja je widzę. Vincent van Gogh

      Wiatr ma inny dotyk, niesie z sobą jakieś odległe odgłosy i mocny zapach cyprysów. M.Ondaatje, Angielski pacjent

E. Degas, Primabalerina

Ludzie nazywają mnie malarzem baletnic... Dla mnie baletnica w pięknej pozie jest jedynie pretekstem dla pokazania ruchu. E. Degas