Oni wszyscy walczyli o wolność...

Dzisiejszy dzień od rana wydawał mi się jakiś inny, wyjątkowy. Zwykle jestem z datą na bakier, żyję radośnie w nieświadomości, jakiego dnia miesiąca otwieram o świcie oczy. Zapytacie mnie: którego dziś mamy?, a ja zacznę powoli liczyć od ostatnio zarejestrowanej daty - w styczniu przypuszczalnie od Trzech Króli:) Dzisiaj szybko doszłam do wniosku, że trzeba zerknąć na kalendarz, bo światło poranka było inne niż zazwyczaj. Bardziej poetyckie? 

225 lat temu przyszła na świat niepokorna, rogata dusza. Poezja, która spływała z jego pióra zachwyca i oczarowuje, a życie, które tworzył swoimi czynami - fascynuje, pociąga, nie pozostawia obojętnym nikogo. Od tego czasu minęły ponad dwa wieki, a mnie wydaje się to chwilą, bo George Byron jest postacią bardzo mi bliską - najpierw zakochałam się w jego twórczości, potem w wyglądzie:), w końcu w osobowości. Niebanalny dowcip, jaki charakteryzuje jego listy i pamiętniki sprawiał, że nieraz zaśmiewałam się do rozpuku; ich liryzm i delikatność stylu wielokrotnie wyciskały mi łzy z oczu. Przekorny, rozpustny, a jednocześnie dobry, wspaniałomyślny, odważny.

"Był młody, piękny;  jego szaroniebieskie oczy rzucały pełne uczucia spojrzenia spod długich rzęs. cera jego miała jakąś delikatną, niemal przeźroczystą bladość. Usta jego, jak usta czarującej kobiety, miały wyraz zmysłowy i kapryśny... (...) Zbliżywszy się doń spojrzała na tę piękną twarz, te brwi o doskonałej linii, te sfalowane włosy, w których przebłyskiwały jeszcze z rzadka rudawe odcienie, te usta o wargach greckiego posągu, z leciutko opuszczonymi kątami; słuchała przez chwilę tego łagodnego głosu, niskiego i tak dźwięcznego, że dzieci mówiły o nim: Ten pan, co mówi, jakby grał.
Widziała jego wypracowaną kurtuazję, jego dumną, niemal bezczelną pokorę." A. Maurois, Byron

Zawsze wierzyłam, że gdyby Byron dożył 1830 roku, to spakowałby walizki i błyskawicznie pojawiłby się w Warszawie, by wspomóc swoją osobą i majątkiem walkę Polaków o wolność. Tak zrobił w przypadku Grecji, lecz wyprawy tej, niestety, nie przeżył. Niepodległa państwowość (obok wolności jednostki mającej prawo decydować o sobie i o swoim postępowaniu) była tym, w co wierzył najmocniej. W walce odnajdywał sens życia - początkowo były to spory z konwencjami, fałszem i udawaną moralnością, ostatecznie poświęcił się bojom o wolność obcego państwa, które pokochał całym sercem.

"Niezwykle uczynny wobec ludzi, niezwykle lojalny wobec przyjaciół - częściej oczerniał sam siebie, niż się pysznił sobą. Uczciwość i wspaniałomyślność - ale także piekielna przekora wobec ciasnych konwencjonalizmów swej sfery i pasja szokowania świata - zbliżały go nieraz do drastycznego radykalizmu. (...) Nazywano go Antychrystem, demoralizatorem, burzycielem porządku, człowiekiem niebezpiecznym. A on był po prostu szczery i prowokujący do szczerości innych, był niepodległy i domagający się niepodległości dla innych, a w tym wszystkim wierny samemu sobie, swojej wizji życia, swojej postawie moralnej z jej wszelkimi konsekwencjami, swojej własnej "twarzy", aż do ostatniego oddechu. (...) Gdyby Byron nie istniał - wiek XIX musiałby go wymyślić. Albo potoczyłby się jakoś zupełnie inaczej." J. Żuławski, Byron. Listy i pamiętniki

Tak pisał w swoim dzienniku nocą, z 21 na 22 stycznia 1821 roku: "Jutro moje urodziny - to znaczy o godzinie dwunastej o północy, a więc za dwanaście minut kończę trzydziesty trzeci rok życia!!! Udaję się na spoczynek z ciężkim sercem - żyłem tak długo i z tak małym pożytkiem.

Jest teraz trzy minuty po dwunastej. "Północ wybiła na zegarze zamku", a ja mam trzydzieści trzy lata! (...) Nie żałuję tak bardzo tego, co zrobiłem, jak tego, co mogłem zrobić.

Przez nudę życia, brudy i grzech

Jam do trzydziestu dowlókł się i trzech.

I cóż ta droga zostawiła mi?

Nic - jeno owe trzydzieści i trzy."

133 lata później urodził się poeta o osobowości równie niebanalnej, równie utalentowany i odważny, który rozkochał mnie w sobie bez pamięci.

Krzysztof był normalnym nastolatkiem, takim samym, jakimi byliśmy lub jesteśmy wszyscy. Tylko żył w innych czasach. Gdyby przeżył, gdyby nie wyruszył "z czarną bronią w noc" i nie objął posterunku w Pałacu Blanka w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego, miałby dziś może 92 lata. Ile wierszy jeszcze mógłby napisać, o ile bogatsza byłaby polska literatura? Poeta - wrażliwy, spokojny, zakochany, świeżo upieczony mąż, a jednocześnie odważny patriota, który nie zawahał się wyjść do walki i ryzykować życia dla Polski. Postać wcale nie kryształowa, żaden ideał, ale przez to jeszcze bliższa, dająca do myślenia - czy my, tacy sami jak on, potrafilibyśmy zrobić to samo?

Znam świat na pamięćNa pamięć znam każdą gwiazdęi ból wieków,Rzeczywistość granatową w dzień.K.K.Baczyński, Ostatni wiersz 

Jeśli myślicie, że na tym kończy się wielkość dnia 22 stycznia, to bardzo się mylicie. Pomiędzy Byronem a Baczyńskim był rok 1863. Gdyby ktoś mnie obudził o północy i zapytał, z czym kojarzy mi się Powstanie Styczniowe, to bez wahania odpowiedziałabym, że z branką - poborem młodzieży polskiej do rosyjskiego wojska. Byłoby to wielkie uproszczenie, bo droga do walki o wolność była długa, pełna ważnych deklaracji i uchwał, a przede krwawo tłumionych manifestacji i wielu aresztowań, ale tak wielkie wrażenie zrobił na mnie kiedyś obraz Artura Grottgera, że na zawsze już chyba będzie kojarzył mi się z wybuchem powstania.

      
W połowie stycznia ogłoszono listę dwunastu tysięcy osób, które podejrzane o przynależność do organizacji patriotycznych miały stawić się do służby carowi. Branka miała zapobiec wybuchowi powstania, w rzeczywistości stała się płomieniem podpalającym zapałkę. Spora część przyszłych rekrutów nie czekała na przymusowe wcielenie i zostawiła swoje domy oraz bliskich, by w ukryciu czekać na sygnał do walki o wolność. Powstanie, które wybuchło równo 150 lat temu, było konsekwencją polskiego charakteru, istnienia Polskiej Duszy, która nigdy nie chciała pogodzić się z niesprawiedliwością, utratą wolności. Wiele z 2500 potyczek oraz bitew wygraliśmy i choć ostatecznie powstanie zostało przegrane, to dzięki niemu i innym zrywom narodowym dziś jesteśmy Polakami i żyjemy w wolnym kraju.